Tuesday, August 30, 2016

Teej and Rishi Panchami

      Teej is a festival celebrated by Nepali women, for the long life of her husband and long and firm relationship between them until the death this life and all the lives to come. Teej is observed for marital happiness, well-being of spouse and children and purification of own body and soul. Teej is  the most famous festival among Nepali women.


The folk music and dances add more flavor to traditional values of Teej. It is fascinating to see women, in “Red” dancing and singing on the street, going to temple in holy and fasting mood. Teej is also called Hari Talika Teej. This festival is celebrated by Nepali Hindu women all across the world.

Teej is a small red insect that comes out of the soil during the rainy season. It is said Teej got its name from the same red insect. That is why Teej is celebrated in red.

When is Teej
Teej is celebrated on 3rd day of Bhadra Sukala Paksha (according to Nepali lunar calendar). It generally falls in late August or early September

Image result for teej
source:bhaktisangrah

Teej is traditionally dedicated to the Goddess Parvati,   remembering her union with Lord Shiva. It is a three-day-long celebration that combines splendid feasts as well as rigid fasting.
Teej also welcomes and celebrates arrival of monsoon after a season of summer heat.

How do we celebrate Teej
The eve (first day of Teej) is called Dar Khane Din. On this day all the family members especially the women, both married and unmarried gather at one place, in their finest outfits of red (called Saubhagya) and start dancing and singing devotional songs mixed with Nepali folk and Dohori songs.

Image result for how to celebrate teej festival
source: thetravelboss

This evening the grand feast takes place. The grand feast is called “Dar”. The fun often goes on till midnight, after midnight the 24-hour fasting starts.

What is Dar - दर
Women who go in fasting the very next day eat a very big feast...."daro khana" (दर्हो खाना) that means a heavy food in Nepali....it is said daro khane became dar. Whatever, the meaning is, they go for big feast that evening with deserts, mithai, nepali foods like sel, puri, fruits and non vegitarian foods like mottons and chicken by some communities.

Image result for teej ko dar
source: wikipedia
The second day
Second day is the main day of Teej (the fasting day). Some women take it very rigid, they even live without a piece of food and drops of water while some others take liquid and fruit. On this day, they happily dress in red, married women wear their lagan ko pote, nathhi, other jewelries and chadke tilahari ( jewelries are optional but chadke tilahari, laganko pote and natthi is said to be most important) and visit a nearby Lord Shiva’s temple singing and dancing all the way.
Image result for fasting day of teej
source: missyeshi

Most of devotees in Kathmandu go to Pashupatinath Temple. At the Shiva temple, women worship the Shiva lingam, the symbol of the lord Shiva, offering flowers, sweets and coins. The main puja (religious ceremony) takes place with offerings of flowers, fruits, etc., made to Shiva and Pārbati, pleading them to grant their blessing upon the husband and family. The most important part of the pooja is mostly done in the evening burning the oil lamp (108 sute batti in a diyo) which should be burning throughout the night. It is a tradition of giving the diyo of teej by her mother in law to the married woman.

Third day morning
Women get up early in the dawn and get cleaned and do the puja once again to the diyo and goddess Parvati. The most important part of this puja is a banana and holy basil (Tulsi patta) leaf. Only after this puja, women take solid food. This third day of Teej is Ganesh Chaturthati. Women eat Karkalo ko Tarkari with chokho (pure) food made with pure ghee. 

Image result for puja once again to the diyo and goddess Parvati.
source: omshivam
Rishi Panchami

The fourth day of the festival

After the completion of the previous day's pooja, women pay homage to various deities and bathe with red mud found on the roots of the sacred Datiwan bush, along with its leaves. This act of purification is the final ritual of Teej, after which women are considered forgiven from all their sins. The recent years have witnessed an adjustment in the rituals, especially regarding the strictness, but its spirit remains the same.
Image result for Rishi Panchami
source: sojho

The actual date of inception of Teej is not known. However, it is celebrated by the women of Nepal and some part of India with lots of joy and enthusiasm. Most married women rich or poor observe this festival with fun.

Image result for Rishi Panchami
source: gettyimage
Eating delicious food, popularly called dar, on the eve of Teej, and singing and dancing on the
main day are the main features of this festival. On this particular day, the streets of Kathmandu turn into a sea of red with women dressed in red Sarees and Dhoties making their way to Shiva shrines, especially to the Pashupatinath Temple.

Image result for Rishi Panchami
source: scamp

Celebration
On Teej, the devotees do not eat and drink the whole day. They first offer worship to Lord Shiva and spend the rest of the day singing and dancing in the temple premises. Singing Teej songs like "Teej ko rahar aayo bari lai". Indeed, women are seen mostly in holy sites on this day. Men are not allowed to enter the most of Shiva Temples on this day.

Outside Kathmandu valley too, women gather in public places like roads and markets and enjoy the festival by singing and dancing.

Though the women fast throughout the day - refusing to take even a drop of water - Teej brings smiles on the faces of women in the cities and villages.


It is a rare opportunity for many married women in Nepali village to go to their mother’s home due to busy schedules in village farm works. The parents invite their daughters or send someone to bring their daughters to their home a day or two before the festival. There they contribute of the ritual food called dar before going on a fast on Teej. Interestingly, no daughter goes to her mother’s place during this festival unless they get an invitation from her parents or brothers. In case they do not get an invitation from their parents, they feel extremely sad - they say it is the saddest moment in their life.

The timing of the festival is practical in a rural society like ours as it falls immediately after the farm work is over. This festival takes place after the farmers finish weeding their paddy fields.

Hindu women across the country celebrate this festival with much fun, the food they eat in the form of "dar" varies from place to place. In hills of eastern Nepal they take porridge, sel roti and mutton in the form of dar whereas in western Nepal, they eat rice cooked in ghee which they call latte. In the city, pulau, sweets, mutton, fish make the main menu of dar.


These days it is becoming expensive to celebrate Teej as the people seem to be competing in inviting relatives and friends for the dar eating and spending more for other ritual practices.

source: weallnepali

Saturday, August 27, 2016

कक्षा १२ विज्ञान र संस्कृत बिषयकाे परिक्षाफल प्रकाशित

National Examination Board बाट  मिति २०७३।०४।२३ गते प्रकाशित सुचना ।


साबिक उच्च माध्यमिक शिक्षा परिषद्, परीक्षा नियन्त्रण कार्यालय, सानोठिमी, भक्तपुरद्वारा २०७३ साल बैशाख महिनामा सञ्चालित कक्षा १२ को विज्ञान र संस्कृत (वेदविद्याश्रम) विषय समूह तर्फका  नियमित तथा आंशिक परीक्षाको परीक्षाफल राष्ट्रिय परीक्षा बोर्ड परीक्षा सञ्चालक समितिको मिति २०७३।०४।२३ गतेको निर्णयानुसार प्रकाशित गरिएको छ ।

परीक्षाफलको विवरण निम्नानुसार रहेको छ।

नियमित तर्फ
सि.नं.
गतवर्ष — २०७२
यसवर्ष — २०७३
सम्मिलित परीक्षार्थी संख्या
३७९९८
सम्मिलित परीक्षार्थी संख्या
४०६०३
उत्तिर्ण परीक्षार्थी संख्या
२७२२७
उत्तिर्ण परीक्षार्थी संख्या
२९९५२
उत्तिर्ण प्रतिशत
७१.६५%
उत्तिर्ण प्रतिशत
७३.७७%
परिक्षाफल स्थगित गरिएका परिक्षार्थी संख्या
परिक्षाफल स्थगित गरिएका परिक्षार्थी संख्या
परीक्षा रद्द गरिएका परिक्षार्थी संख्या
५७
परीक्षा रद्द गरिएका परिक्षार्थी संख्या
अाँशिक तर्फ 
सम्मिलित परीक्षार्थी संख्या
८४०६
सम्मिलित परीक्षार्थी संख्या
९७८१
उत्तिर्ण परीक्षार्थी संख्या
३७२४
उत्तिर्ण परीक्षार्थी संख्या
४४१४
उत्तिर्ण प्रतिशत
४४.३०%
उत्तिर्ण प्रतिशत
४५.१३%
परिक्षाफल स्थगित गरिएका परिक्षार्थी संख्या
परिक्षाफल स्थगित गरिएका परिक्षार्थी संख्या
परीक्षा रद्द गरिएका परिक्षार्थी संख्या
१३
परीक्षा रद्द गरिएका परिक्षार्थी संख्या


प्रकाशित परीक्षाफल निम्न website मा हेर्न सकिनेछ मा हेर्न सकिनेछ ।

१. राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डको website: www.neb.gov.np
२. नेपाल टेलिकमको website : www.neb.ntc.net.np
३. इयुजोनिक्स एजुकेशन प्रा.लि. को website : www.edusanjal.com
४. P & P Multimedia प्रा.लि.को website : www.edukhabar.com
५. One Up कम्युनिकेशन को website : www.meroshikshya.com

For School/College Ledger:

  • http://hsebadmin.ntc.net.np/
  • use your school/college user name and password
  • download ledger

प्रकाशित परीक्षाफल निम्न SMS बाट प्राप्त गर्न सकिनेछ: बाट प्राप्त गर्न सकिनेछ ।

१. नेपाल टेलिकमको १६०१ मा SMS गर्ने तरिका:
     hseb <space>Symbol No. टाईप गरी १६०१ मा SMS गर्ने ।
२. जानकी टेक्नोलोजी प्रा. लि को ३५००१ मा SMS गर्ने तरिका:
     hseb <space>Symbol No. टाईप गरी ३५००१मा SMS गर्ने ।
३. फोकसवान नेपाल प्रा. लि को ३५५६६ मा SMS गर्ने तरिका:
     hseb <space>Symbol No. टाईप गरी ३५५६६मा SMS गर्ने ।
४. इजि सर्भिस प्रा. लि को ३४९४९ मा SMS गर्ने तरिका :
     hseb <space>Symbol No. टाईप गरी ३४९४९मा SMS गर्ने ।


प्रकाशित परीक्षाफल निम्न IVR बाट प्राप्त गर्न सकिनेछ ।
१. नेपाल टेलिकमको १६०१ मा डायल गरी प्राप्त निर्देशानुसार गर्ने


पुनश्चः
उत्तीर्ण परीक्षार्थीहरूलाई वितरण गरिने प्रमाणपत्रहरू–ट्रान्सक्रिप्ट, माईग्रेसन र प्रोभिजनल (TMP) प्रमाणपत्रहरू नतिजा प्रकाशित भएको मितिले १५ (पन्ध्र) दिन पछि मात्र उपलव्ध गराईनेछ । रजिष्ट्रेशन नं. का शुरुका दुई अंक ६८ वा सो भन्दा बढी भएका विद्यार्थीहरुको शैक्षिक योग्यताका प्रमाणपत्रहरु (TMP) राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डका शाखा कार्यालयहरु (विराटनगर, हेटौडा, पोखरा, बुटवल, नेपालगञ्ज, धनगढी र काठमाण्डौं) बाट उपलब्ध गराइनेछ । नतिजा प्रकाशनका क्रममा कुनै त्रुटि (अनुपस्थित, विषय फरक पर्ने, नाम थर, र. नं. फरक पर्ने) देखिएमा सम्बन्धित शाखा कार्यालयहरू वा राष्ट्रिय परीक्षा बोर्ड, सानोठिमी, भक्तपुरमा तिन महिना भित्र आवश्यक कागजात सहित निवेदन पेश गर्न अनुरोध गरिन्छ । 


Monday, August 22, 2016

अब मोबाइलमै किताब

भदौ ६, काठमाडौं । अब विद्यार्थीले मोबाइलमै किताब पढ्न सक्ने भएका छन् । विद्यार्थी तथा शिक्षकलाई लक्षित गरी विद्यालय तहका पाठ्यपुस्तक तथा सूचनायुक्त मोबाइल एप्सको विकास भएसँगै यो सुविधा उपलब्ध भएको हो ।
(CDC Nepal: android apps)
source:abhiyan com np

हरेक वर्ष समयमै पुस्तक नपाएर विद्यार्थीले भोग्नुपरेको सास्तीलाई चिर्न पाठ्यक्रम विकास केन्द्रले आइतवारबाट यो व्यवस्था शुरू गरेको हो । ढुवानीको समस्या, सरकारी ढिलासुस्तीजस्ता कारणले विशेषतः दुर्गम क्षेत्रका विद्यार्थी पुस्तक अभावमै आधा वर्षभन्दा बढी समय बिताउन बाध्य हुँदै आएका छन् ।
शैक्षिक सत्र शुरू हुनुअघि मन्त्रीदेखि सम्बन्धित अधिकारीहरूले समयमै पुस्तक पु¥याउने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दै आए पनि सधैं अधुरै रहने गरेको थियो । त्यसकारण, हरेकजसोको हातमा मोबाइल पुगिसकेको वर्तमान अवस्थामा पुस्तक पुर्‍याउनतिरभन्दा पनि मोबाइल एप्स बनाउन पाठ्यक्रम विकास केन्द्रलाई विभिन्न व्यक्ति तथा क्षेत्रबाट सुझाव दिने क्रम बढ्न थालेको थियो ।

‘समयको माग र सबैको सुझावअनुरूप हामीले सीडीसी नेपाल नामक एप्स निर्माण गरी सार्वजनिक गरेका छौं,’ केन्द्रका प्रवक्ता टुकराज अधिकारीले भने, ‘यति भएपछि सम्भव भए विद्यार्थीले नभए शिक्षक, अभिभावकले एप्सका माध्यमले पाठ्यपुस्तक डाउनलोड गरी प्रिण्ट गरेर पनि पढ्न पढाउन सक्नेछन् ।’ उपलब्ध सामग्री एण्ड्रोइड एप्स सुविधा भएका मोबाइलका माध्यमबाट प्राप्त गर्न सकिनेछ ।  

CDC Nepal screenshots
source:cdcnepal

हाल कक्षा १ देखि १० सम्मका पाठ्यक्रम र कक्षा ६ देखि ९ सम्मका पाठ्यपुस्तक तथा केही सूचनाहरू एप्समा राखिएको छ । पाठ्यक्रम परिमार्जन भएअनुरूप नयाँ पाठ्यपुस्तक तथा आवश्यकताअनुरूप अन्य सामग्री थप गर्दै लैजाने प्रवक्ता अधिकारीले जानकारी दिए । ‘अब छिट्टै नै कक्षा १ देखि ५ सम्मका पुस्तक पनि हाल्छौं । १० को चाहिँ नयाँ पाठ्यक्रम आएपछि हाल्ने योजना छ,’ उनले भने, ‘यदि कतै पुरानै पाठ्यक्रमअनुरूपको पाठ्यपुस्तक पनि उपलब्ध नभएको खबर पाए हालकै पाठ्यपुस्तक पनि राख्नेछौं ।’

केन्द्रले प्रारम्भिक बालशिक्षादेखि कक्षा १२ सम्मकै पाठ्यक्रम तथा पाठ्यपुस्तक एप्समा राख्ने योजना बनाएको छ । साधारण धार मात्र नभई केन्द्रले प्राविधिकतर्फको कक्षा ९ देखि १२ सम्मकै पशुविज्ञान, सिभिल इञ्जिनीयरिङ, कम्प्युटर इञ्जिनीयरिङ, इलेक्ट्रिकल इञ्जिनीयरिङ र वनस्पति विज्ञानको पाठ्यक्रम तथा पाठ्यसामग्रीलाई पनि एप्समा समावेश गर्ने भएको छ । पाठ्यक्रम तथा पाठ्यपुस्तकबाहेक सीडीसी नेपाल एप्समा शिक्षक निर्देशिका, मातृभाषाका पाठ्यसामग्री, शिक्षकका लागि थप सामग्री, पाठ्यक्रमसम्बन्धी सूचना तथा जानकारीलगायतको सुविधा पनि रहने बताइएको छ ।

Wednesday, August 17, 2016

धेरै क्वाँटी खानु मृगौलाका लागि हानीकारक

१७ साउन, काठमाडौ । नेपाली समाजमा विशेष गरी जनैपूर्णिमाको उपलक्ष्य पारेर क्वाँटी खाने चलन छ । क्वाँटी हाम्रो शरीरका लागि फाइदाजनक छ । यसले शरीरमा प्रोटिनको मात्रा बढाउँछ ।

source: onlinekhabar

यसमा पाइने प्रोटिन, भिटामिन तथा मिनिरल्सका कारण हाम्रो शरीरका माशंपेशीलाई मजबुत बनाउँछ । अझ, क्वाँटीमा ज्वानो हालेर खाँदा यसले शरीरलाई चिसो एवं जीउ दुख्नबाट समेत जोगाउँछ ।

तर, खान पाइयो भन्दैमा एकैपटक धेरै मात्रामा क्वाँटी खानु पनि स्वास्थ्यका लागि घातक सावित हुन सक्छ । क्वाँटी विभिन्न गेडागुडीको समिश्रणबाट तयार हुन्छ । यसमा प्रोटिनको मात्रा उच्च हुन्छ, जसले गर्दा शरीरमा युरिक एसिड बढ्ने सम्भावना रहन्छ ।

त्यसैगरी, एकैपटक अधिक प्रोटिन खानाले मृगौलाले (किड्नी)ले त्यसको भार थेग्न नसकी विभिन्न रोग निम्त्याउने गर्छ ।

त्यस्तै, किड्नी बिग्रने र खराब हुनेसम्मको खतरा निम्तिन्छ । किड्नीको खराबीले मुटुमा समेत असर पर्छ । रगतमा कोलेस्ट्रेरोलको मात्रा उच्च गराउँछ । त्यतिमात्र नभएर क्वाँटीलाई राम्ररी धोई पखाली नगरी खाएमा शरीरमा विभिन्न संक्रमण हुन सक्छ । त्यस्तै, क्वाँटीलाई राम्ररी नकेलाएमा ढुङ्गा लाग्न सक्छ ।

चिकित्सकका अनुसार एउटा सामान्य व्यक्तिले उसको शरीरको तौलअनुसार प्रतिग्राम प्रोटिन सेवन गर्नु उर्पयुक्त मानिन्छ । अर्थात ६० केजीको मानिसले दिनमा ६० ग्राममात्र प्रोटिन खानु उचित हुन्छ । यस्ता प्रोटिन दाल, भात, तरकारी अचारलगायतका विभिन्न खाने कुराबाट पाउन सकिन्छ ।

ती प्रोटिन दुई किसिमबाट प्राप्त गर्न सकिन्छ । एउटा जनावरबाट पाइने पूर्ण प्रोटिन र अर्को तरकारीबाट पाइने अपूर्ण प्रोटिन । खसी, कुखुराको मासु, अण्डालगायतबाट पाइने प्रोटिनलाई पूर्ण प्रोटिन भनिन्छ । यस्ता प्रोटिन स्वास्थ्यका लागि लाभदायक हुन्छ ।

त्यस्तै, तरकारी, गेडागुडी लगायतका खानेकुराबाट पाइने प्रोटिनलाई अपूर्ण प्लान्ट प्रोटिन भनिन्छ । हामीले आफ्नो खानालाई दाल, भात, तरकारी, अचार, सलाद, फलफूल, दूध, दही सबै राखेर खान सकेको खण्डमा हामीले यस्ता खानाबाट दैनिक २० प्रतिशतसम्म प्रोटिन पाउने गर्छौं ।

source: onlinekhabar

बच्चा जन्माउने योजनामा हुनुहुन्छ ? स्वस्थ बच्चा जन्माउन यस्ता कुरामा ध्यान दिनुहोस्

सुन्दर र स्वस्थ बच्चाको चाहना नराख्ने को होला ?वैवाहिक जीवनमा बाँधिएका अधिकांश दम्पतीको एउटै सुन्दर सपना हुन्छ, स्वस्थ बच्चा जन्माउने ।तर, सबैले सोचेजस्तो र कल्पना गरेजस्तो बच्चा पाउन सकिरहेका छैनन् । नचाहँदा नचाहँदै पनि केही परिवारमा रोगी र विकलांग बच्चाको जन्म हुने गरेको छ । कतिपय घरमा यस्ता बच्चाको जन्मले खुसी ल्याउन सक्दैन ।
Image result for nepali child
source: humanrightswarrier

चिकित्सा क्षेत्रमा भएका अध्ययनअनुसार करिब ३० प्रतिशत बच्चा जन्मँदा नै कम वजन भएको, विकलांग, दृष्टि नहुने तथा विभिन्न रोग लिएर जन्मन्छन् । यस्ता बच्चामध्ये केहीको एक महिनाको अवधि नपुग्दै मृत्यु समेत हुन्छ । यसले परिवारमा दुःख निम्त्याउने, उज्यालो र खुसीको चाहना गर्ने दम्पतीलाई अँध्यारो र दुःखी बनाइदिन्छ ।

चिकित्सा क्षेत्रमा भएका अध्ययनअनुसार करिब ३० प्रतिशत बच्चा जन्मँदा नै कम वजन भएको, विकलांग, दृष्टि नहुने तथा विभिन्न रोग लिएर जन्मन्छन्

कसरी जन्मन्छ त स्वस्थ बच्चा ? वरिष्ठ प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ डा. चन्दा कार्की भन्छिन्,‘स्वस्थ र निरोगी बच्चा जन्माउनका लागि र बच्चाको सर्वाङ्गीण विकासका लागि दम्पतीले पेटमा बच्चा बसेपछि मात्र होइन, त्यो भन्दा धेरै अगाडिदेखि नै विशेष ध्यान दिनु आवश्यक छ ।

मानिसहरुले गर्भमा बच्चा बसेपछि मात्र महिलाको विशेष ध्यान दिन्छन् तर त्यो मात्र पर्याप्त छैन,’ उनी भन्छिन्, गर्भ रहनुपूर्व नै महिला र पुरुष दुवैले आफ्नो स्वास्थ्यको जाँच गर्नुका अलावा खानपिनमा ध्यान दिएमा स्वस्थ बच्चा जन्माउन सहयोग मिल्छ ।

बिपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान धरानकी प्राध्यापक नीता पोखरेलको भनाइमा गर्भधारण आकस्मिक घटनाका रुपमा नभई योजनाबद्ध हुनु राम्रो हुन्छ । यसो भएमात्र आगन्तुक शिशुले राम्रो स्वागत पाउँछ र शिशुको शारीरिक र मानसिक विकास पनि राम्रो हुन्छ ।

गर्भधारण एउटा प्राकृतिक नियम हो । गर्भधारणभन्दा अगाडि आमाको स्वास्थ्य, अवस्था, उमेर र शारीरिक तन्दुरूस्ती हेर्नु धेरै उचित हुन्छ, उनी भन्छिन्, ‘महिलाको उमेर कम छ भने सन्तान पाउनका लागि केही वर्ष पर्खिनु नै पर्छ । त्यस्तै उमेर बढी छ भने पनि चिकित्सकको सल्लाहबमोजिम गर्भधारण गर्नुपर्ने हुन्छ ।

पोखरेलका अनुसार आगन्तुक शिशुको शारीरिक र मानसिक विकास राम्रो चाहनेले महिलाको मात्र नभई पुरुषको स्वास्थ्यको पनि पहिला नै चेकजाँच गर्न आवश्यक हुन्छ ।जसरी राम्रो बालीनाली होस् भनेर किसानले मल, जल र मौसम मिलाई खेतबारी खनजोत गरी उन्नत बीउ छर्छ, त्यस्तै स्वस्थ र राम्रो बच्चा जन्माउन दम्पतीले पनि गर्भधारण गर्नुअगावै सम्पूर्ण जाँचदेखि पोषिलो खानपिनमा जोड दिनुपर्छ ।

त्यसो त स्वस्थ बच्चाका लागि सबैभन्दा पहिला महिला र पुरुष नै स्वस्थ हुनुपर्छ ।

निजामती कर्मचारी अस्पतालका निर्देशक तथा वरिष्ठ स्त्रीरोग विशेषज्ञ डा. विमल थापाका अनुसार निरोगी शिशु जन्मन तथा हुर्कनका लागि उसको आमाबुबाका जिनहरु स्वस्थ हुनुपर्ने, महिलाको उपयुक्त उमेर, पोषण, भ्रुण गर्भमा रहेपछिको उपयुक्त हेरचाह, सुरक्षित तवरले बच्चा जन्माउने स्थान, नवजात शिशुको उपयुक्त स्याहार, समयमै उचित खोप लगाउनुपर्ने हुन्छ ।

एकैपटकमा वा केही दिन स्याहार र हेरचाह गरेको भरमा स्वस्थ बच्चाको चाहना पूरा हुन सक्दैन,’ डा. थापाले भने, ‘यो त लामो समयसम्म गरिने निश्चित योजनापछि मात्र हुने कुरा हो ।’

डा. थापाका शब्दमा बच्चा जन्माउने दम्पतीले बच्चा जन्माउने योजना बनाएपछि दुवैजनाको शरीरका बारेमा धेरैभन्दा धेरै जानकारी लिनुपर्ने हुन्छ । त्यसबाट महिला वा पुरुषको शरीरमा कुनै समस्या छ भने त्यो हटाउन सकिन्छ । बच्चामा सर्ने खालको रोग रहेछ भने त्यसलाई हल गर्ने उपाय खोज्न सकिन्छ ।

संक्रामक र वंशाणुगत रोग
डा. कार्कीका अनुसार सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा महिलाको पाठेघरको अवस्था, संक्रमण, बच्चा जन्माउन सक्ने वा नसक्ने, सन्तान उत्पादन गर्ने सक्ने क्षमता, वंशाणुगत रोगको जानकारी लिनुपर्ने हुन्छ । यसका साथैमहिलाको मुटु, रक्तचाप, फोक्सोलगायतका अंगहरुले गरेका कार्यपनि थाहा पाउन सकिन्छ । पुरुषको शारीरिक अवस्था, संक्रमक रोग एचआइभी, हेपाटाइटिस बी, तथा अन्य यौनजन्य रोगको संक्रमण वा वंशाणुगत रोगको बारेमा जानकारी लिनुपर्ने हुन्छ ।

मूत्रनली, डिम्बनली, पाठेघर र आन्द्रामा संक्रमणजस्ता समस्या जाँच नगरी गर्भ रहेमा समय नपुगी बच्चा जन्मने, विकलांग बच्चा जन्मने तथा बच्चा जन्माउने क्रममा आमाको ज्यानै समेत जान सक्छ । त्यसकारण महिलाले हेमोग्लोबिन, रक्त समूह, यौनरोग, एचआइभी एवं हेपाटाइटिस बी, ब्लड सुगरसम्बन्धी रगत जाँच, पिसाब जाँच एवं भिडियो एक्सरे अनिवार्य गराउनुपर्छ । यसका अतिरिक्त कतिपय महिलामा देखापरेको स्वास्थ्य समस्याअनुसार थप जाँच गराउने र उपचार गर्नुपर्ने डा. कार्की बताउँछिन् ।

सन्तुलित खाना

गर्भाधान गर्नु अगावै दम्पतीले सन्तुलित भोजन गर्नु आवश्यक छ । महिला र पुरुषले बच्चा जन्माउन चाहेको भन्दा ६ महिना वा त्यसभन्दा पहिले नैखानपिनमा विशेष जोड दिँदा राम्रो हुन्छ । सन्तुलित भोजनले मानसिक तथा शारीरिक स्वास्थ्यलाई राम्रो बनाउँछ ।

पोषिलो खाना खाँदा पुरुषबाट निस्कने शुक्रकीट पुष्ट, शक्तिशाली, सक्रिय र स्वस्थ हुन्छ । त्यस्तै महिलाबाट निस्कने अण्डा पनि स्वस्थ हुन्छ । पाठेघरमा बच्चा बढ्ने राम्रो वातावरण बन्छ ।गर्भावस्थामा रगतको कमी हुन पाउँदैन । महिलामा बच्चा पाउने क्रममा व्यथा खप्ने क्षमता बढ्छ र सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा गर्भदेखि बालकको शारीरिक र मानसिक विकास राम्रो हुन्छ ।

गर्भाधान गर्नु तीन महिनाअगावै महिलाले शरीरमा हुने हानिकार पदार्थको दुष्प्रभावबाट मुक्त हुन तथा राम्रो पोषणका लागि फोलिक एसिड खान सुरु गर्नुपर्छ । फोलिक एसिड भिटामिन तथा अन्य आवश्यक पौष्टिक तत्व भएको औषधि हो । यसको सेवनले बच्चामा हुने स्नायु ट्युबको खराबीलाई रोक्न मद्धत गर्छ । महिलाले यो पेटमा बच्चा भएको १३ हप्तासम्म सेवन गर्नुपर्छ ।

अर्को महत्वपूर्ण पोषण आइरन हो । सामान्य अवस्थामा भन्दा गर्भवतीलाई दुई गुणा बढी आइरन चाहिन्छ। शरीरमा आइरनको मात्रा कम छ भने रक्तअल्पता हुन सक्छ ।यसले आमा र बच्चा दुवैमा खतरा निम्तिन सक्छ । गर्भको अवधिमा शिशु, सालनाल, शिशु वरिपरिको पानी, पाठेघरको वृद्धि र शरीरका विभिन्न भागमा प्रोटिन एवं बोसो जम्मा हुनाले करिब १० देखि १२ किलोसम्म तौल बढ्न सक्छ।

धूमपान र मद्यपान छाड्ने

बच्चा जन्माउने योजनामा रहेका दम्पतीले गर्भधारणको एक महिनाअगाडि नै कफी, चुरोट, बिँडी, सुर्ती, खैनी तथा मदिरा र अन्य लागुपदार्थ प्रयोग गर्न छाड्नुपर्छ । यस्ता पदार्थको अति सेवन गरेमा रोगी बच्चा जन्मने बढी सम्भावना हुन्छ ।

यस्तै, गर्भधारण भन्दा दुई हप्ता अगाडिदेखि नै महिलाले निद्रा लगाउने, पेट पोल्न कमगर्ने, ज्वरो निको पार्ने औषधि खानु हँुदैन । यसले गर्भपतन गराउने बढी सम्भावना हुन्छ । यस्ता औषधिले गर्भे बच्चामा शारीरिक र मानसिक विकास राम्रो हुन पाउँदैन । जन्मँदा बच्चाको तौल कम हुन्छ । मुख, हात, खुट्टा र अंगभंग भएको हुन सक्छ । जीउको खानेकुरा सोसेर राख्ने शक्ति घट्छ ।

मोटो र पातलो ज्यानको जोखिम
चिकित्सकहरुका अनुसार स्वस्थ शरीर भएका आमाबाट जन्मने बच्चा पनि स्वस्थ हुन्छन् । मुटुरोग, क्यान्सर तथा मधुमेह आदि जन्मजात रोग लाग्ने सम्भावना पनि अत्यधिक कम हुन्छ । गर्भवतीकोसन्तुलित खानपिन र स्वस्थ शरीरका लागि गरिने लगानी भावी बच्चाका लागि गरिने आजीवन लगानी हो ।
बच्चा जन्माउनुपूर्व महिलाको शरीरको तौलका विषयमा पनि ख्याल गर्नुपर्छ । निकै पातलो र निकै मोटो शरीर भएका महिलाले बच्चा पाउनु जोखिमपूर्ण हुन्छ । महिलाको शरीरको तौलका आधारमै बच्चा कस्तो हुने भन्ने निर्धारण हुन्छ ।

असाध्यै दुब्ली महिलाबाट कुपोषित बच्चा जन्मन सक्छ । साढे दुई किलोभन्दा पनि कमको शिशु हुने सम्भावना अत्यधिक हुन्छ । यस्ता बच्चा जन्मेको पहिलो एक महिनाभित्रै मृत्यु हुनसक्ने जोखिम हुन्छ । कोही बाँच्न सफल भए भने पनि त्यस्ता बच्चाको विकासमा अवरोध हुने, सुस्त तथा आजीवन रोगी हुने सम्भावना हुन्छ । यसकासाथै पेटमै खेर जान सक्छ ।

मोटोपन भएका महिला उच्च रक्तचाप र मधुमेहजस्ता रोगबाट ग्रसित हुनसक्छन् । त्यसबाट जन्मने बच्चामा पनि त्यस्तो रोग सर्ने खतरा रहन्छ । अत्यधिक मोटो आमाबाट जन्मने बच्चामा न्युरल ट्युब डिफेक्ट अर्थात् दिमाग, स्पाइनको विकलांग हुने जोखिम हुन्छ । बच्चा जन्माउने क्रममै आमालाई ह्यामरेज हुने जोखिम समेत रहन्छ ।
त्यसकारण गर्भधारण गर्ने योजना बनाउँदानै तौलमा विशेष ध्यान दिन आवश्यक रहेको डा. थापा बताउँछन् । आफ्नो तौलका आधारमा चिकित्सक र डाइटिसियनको सहयोगमा खानपिनको योजना बनाउन सकिने उनको सुझाव छ ।

अस्थायी साधन कहिले छाड्ने?
बच्चा जन्माउन चाहने दम्पतीले अस्थायी साधनको प्रयोगकहिलेबाट छाड्ने भन्ने कुरा उनीहरुले प्रयोग गर्ने साधनका आधारमा भर पर्छ । सामान्यतया बच्चाको योजना बनाएका दम्पतीले तीन महिनादेखि नै परिवार नियोजनका साधन प्रयोग गर्न छाड्नुपर्छ । पुरुषले कन्डमको प्रयोग छाडेको केही दिनमै स्वास्थ्य जाँच गरेपछि सहजै चिकित्सकको सल्लाहबमोजिम गर्भको योजना बनाउन सक्छन् । तर, हर्मोनल औषधि जस्तै पिल, सुई प्रयोग गर्नेहरुले भने केही महिना कुर्नुपर्ने हुन्छ ।

कुनै साधन त तीन महिनाभन्दा अगावै प्रयोग गर्न छाड्नुपर्ने हुन्छ । अस्थायी साधनको प्रयोग छाडेर महिनावारी नियमित नभएसम्म पुरुषले कण्डोम प्रयोग गर्ने र महिनावारी नियमित भएपछि कण्डोम प्रयोग गर्न छाड्दा गर्भ स्वस्थ रहन मद्धत पुग्छ । परिवार नियोजनका साधन प्रयोग गरिरहेका बेला गर्भ रहेमा बच्चा विकृत बन्न वा गर्भपात हुने सम्भावना हुन्छ । जन्मने बच्चा पनि अस्वस्थ र कमजोर हुन सक्छ ।

उच्च मनोभाव र नियमित स्वास्थ्य परीक्षण
गर्भधारणका समयमा महिला र पुरुष दुवैले राम्रो मनोभावना राख्ने, नडराउने, चिन्ता नलिने, झगडा नगर्ने, शरीर सफा राख्ने, कपडा सफा लगाउने गर्नुपर्छ । गर्भधारणका समयमा महिलाजति तनावबाट मुक्त रहन्छिन्, बच्चा पनि त्यति नै स्वस्थ र सुन्दर रहन्छ । यस्तै गर्भवती भएपछि नियमित चेकजाँच गर्ने, पर्याप्त मात्रामा खानपिन गर्ने, भारी कुरा नबोक्ने र नियमित चिकित्सकको सम्पर्कमा रहने गर्नुपर्छ ।

उच्चरक्तचाप र गर्भधारण
डा. प्रकाशराज रेग्मी, मुटुरोग विशेषज्ञ
उच्च रक्तचाप र गर्भधारण दुवैले मुटु र मिर्गौलालाई असर पार्छन् । त्यसैलेउच्च रक्तचाप भएका महिलाले गर्भधारण अगाडि मुटु र मिर्गौलाको स्थितिको जाँच गर्न आवश्यक छ । स्वास्थ्य जाँचका क्रममा ती अंगमा समस्या देखिएमा पहिले नैउपचार गराईसुरक्षित अवस्थामा आएपछि मात्र गर्भधारण गर्नुपर्छ । उपचारपछि पनि मुटु र मिर्गौलाको अवस्थामा सुधार नखनए गर्भधारण गर्नु हुँदैन ।

यसैगरी उच्च रक्तचाप नियन्त्रणको औषधि सेवन गरिरहेका महिलाले आफूले खाइरहेको औषधि गर्भका लागि सुरक्षित छ कि छैन बुझ्नुपर्ने हुन्छ । गर्भको पहिलो तीन महिना कुनै पनि औषधिको सेवन नगर्नु उचित हुन्छ किनकि औषधिले भ्रुणको अंग निर्माण र विकास कार्यमा नकारात्मक असर पार्छ । रक्तचाप धेरै घट्यो भने गर्भको बच्चालाई खतरा उत्पन्न हुन्छ किनकि रक्तचाप कम हुँदा बच्चाको शरीरमा रक्तसञ्चार पनि कम हुन्छ र अक्सिजन तथा खाद्य पदार्थको आपूर्तिघट्छ । यसकारण औषधिको मात्रा एकदम मिलाएर खानुपर्ने हुन्छ ।
उच्च रक्तचाप भएका महिलामा जिउ सुन्निएर आयो, पिसाब कम भयो, आँखा धमिलो भयो भने तुरुन्त जँचाउनुपर्छ। यस्तो अवस्था बढ्दै गएमा छारे रोगमा जस्तो जिउ बटारिने र बेहोस हुने हुन्छ । अनि आमा र बच्चा दुवैको ज्यान जोखिममा हुन्छ ।

दाँत तथा मुख स्वास्थ्य

डा. हरिश जोशी
बच्चा जन्माउन चाहने दम्पतीले शरीरका अन्य अंगसँगै मुख तथा दाँतको पनि जाँच गर्नु आवश्यक छ । गर्भवती अवस्थामा महिलाले खाएको खानपिनकै आधारमा बच्चाले शक्ति पाउने हो । तर, आमाको मुख तथा दाँतमा समस्या छ भने त्यसले बच्चामा पनि असर गर्न सक्छ । गर्भवती अवस्थामा महिलालाई औषधि खुवाउन नहुने भएकाले सुरुमै दाँत तथा मुखको उपचार गर्नु जरुरी छ

source: sajhapage


Thursday, August 11, 2016

भविष्यको चिन्ता

प्रविधि परिवर्तनशील छ । प्रविधि कम्पनीहरूको रणनीति पनि आजका लागि मात्रै नभएर भोलिका लागि छन्। ती कस्ता छन्? 
Image result for technology
source: orientationplus

केही साताअघि मात्रै याहूको बिक्रीले प्रविधि क्षेत्रमा ठूलै तहल्का मच्चियो। याहूको बिक्री मात्रै होइन, पछिल्ला ४ वर्षमा कोडाक, नोकियाजस्ता ठूला कम्पनी बन्द हुने घोषणाले पनि संसार स्तब्ध बनेको थियो। उनीहरूको गल्ती के थियो? भविष्यलाई चिन्न नसक्नु उनीहरूको गल्ती थियो। किनकि प्रविधि क्षेत्रमा परिवर्तन यति छिटो भइदिन्छ कि एउटै कारणले धेर वर्षसम्म धेरै ठूला कम्पनीको बजार गुम्न सक्ने डर हुन्छ । पुराना कम्पनीको यस्तै गल्तीबाट पाठ सिकेर हुन सक्छ अहिलेका प्रविधि कम्पनीहरू भविष्यका लागि तम्तयार अवस्थामा छन्। 

उनीहरू अहिलेको बजार रणनीतिका लागि मात्रै नभएर भविष्यको बजारलाई समेत ध्यान दिएर काम गरिरहेका छन्। बजारको माग जतिबेला पनि परिवर्तन हुन सक्छ र जसले प्रयोगकर्ताको परिवर्तित रुचिलाई समात्न सक्छ उनीहरूले मात्रै बजारमा कब्जा जमाउन सक्छ । सन् २००७ मा आइफोन सार्वजनिक हुनुअघि कसैले पनि सोचेको थिएन कि मोबाइल प्रविधि प्रयोगकर्ताले यति धेर रुचाउ“छन् र  डेस्कटपमा आधारित इन्टरनेट सर्भिस दिने कम्पनीहरूले बजार हिस्सा गुमाउछन्। 

सन् १९९० अघि एकछत्र क्यामेरा बजारमा पकड जमाएको कोडाकले पनि डिजिटल क्यामेरास“गको प्रतिस्पर्धामा बजार गुमाएको इतिहास साक्षी नै छ । यस्तै घटनाले सिकाएको पाठले होला सायद अहिलेका एप्पल, फेसबुक र गुगलजस्ता ठूला कम्पनीले भविष्यलाई केन्द्रित गरी आफूलाई तयार पारिरहेका छन्। भर्चुअल रियालिटी र आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स वा मेसिन लर्निङलाई भविष्यमा अपरिहार्य टेक्नोलोजी मानिन्छ । प्रयोगकर्तालाई वास्तविक संसारजस्तै अनुभूति गराएर विभिन्न अनुभव गराउन सक्ने प्रविधि भर्चुअल रियालिटी र प्रयोगकर्ताको क्रियाकलापमा सघाउ पु¥याउने आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स अहिले अनुसन्धान र प्रयोगको चरणमा छन्। 

यो वर्ष अमेरिकामा भएको कन्ज्युमर इलेक्ट्रोनिक्स शोमा मात्रै ४० भन्दा बढी कम्पनीले भर्चुअल रियालिटीबारको स्टल राखेका थिए । फेसबुक, एचटीसीजस्ता विश्वकै ठूला कम्पनीहरू भर्चुअल रियालिटीको अनुसन्धान र परीक्षणमा जुटेका छन् र उनीहरू आप्mनो उत्पादन बजार पठाउने अन्तिम तयारीमा छन्। भलै, यो प्रयोगकर्ताले रुचाउने हुन् कि होइनन् परीक्षण हुन बा“की छ । गुगलले एक दशकअघि सुरु गरको आफ्नो चालकरहित कारको महत्व अहिले आएर लोकप्रिय बनेको छ । 

संसारका ठूला सहरमा यस्ताखाले कारको परीक्षण गुडान सुरु भइसकेको छ । र, गुगलकै सिको गर्दै ठूला कार कम्पनीहरू चालकरहित कारको अनुसन्धान र निर्माणका अग्रसर भइसकेका छन्। संसारका अधिकांश ठूला कार कम्पनीहरू यसको भविष्य बुझेर काममा जुटिसकेका छन्। यसैलाई आधार मान्ने हो भने पनि भविष्यको बजार र प्रविधि कसैले बुझेका हुन्नन्। जब एकले सुरु गर्छ र त्यो आम मानिसका लागि काम लाग्ने बन्न जान्छ तब सबैले त्यसलाई पछ्याउन थाल्छन्। 

त्यसैले आज सफल मानिएको प्रविधि र कम्पनी भोलिका लागि तयार नहुने हो भने थाहा छैन, कुन दिन कुन बाढी आएर उनीहरूको साम्राज्यलाई बगाउने हो। फेसबुकले भविष्यको बजारलाई ध्यानमा राखेर आफैंले इन्टरनेट विस्तार गर्ने योजना बनाइरहेको छ । विश्वमा जति इन्टरनेट प्रयोगकर्ता बढ्यो, त्यति उसको प्रयोगकर्ताकोवृद्धिकोसम्भावना कायम रहन्छ र ऊ ड्रोन वा अन्य उपकरणबाट संसारका कुनाकुनामा इन्टरनेट फैलाउन चाहन्छ ।

साथै, उसले विकासोन्मुख देशमा फेसबुक बेसिक नाम दिएर अभियानै सुरु गरकोे छ । अहिले एप्पल र गुगलजस्ता दुवै ठूला कम्पनी आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सको अनुसन्धानमा पनि व्यस्त छन्। प्रयोगकर्ताको निर्देशन बुझेर त्यसैअनुसार काम गर्न सक्ने स्मार्टफोन प्रविधि विकास गर्नु उनीहरूको उद्देश्य हो। एप्पलको सिरी र गुगलको नाउ अहिले त्यसैको परीक्षण र प्रयोगका रूपमा बुझ्न सकिन्छ । मानिसले बोलेको आधारमा काम गर्न सक्ने र उनीहरूको आवश्यकता बुझेर प्रयोग गर्न सक्ने प्रविधि प्रयोगकर्ताको रुचिमा पनि अग्रपंक्तिमा आइसकेका छन्। यी तीनै ठूलालाई डर के छ भने भोलि जन्मिन सक्ने नया“ प्रविधिले आफ्नो बजार हिस्सा ओगट्न सक्छ र आफ्नो हालत उही नोकिया, कोडाक र याहूको जस्तै नहोस्। 

त्यसैले भविष्यमा सम्भावना बोकेका प्रविधिमा आफैंले अनुसन्धान गर्नु र त्यसै क्षेत्रमा काम गरिरहेका साना कम्पनी र तीसग जोडिएका दक्ष जनशक्ति आफूमा मर्ज गर्नु उनीहरूको ध्याउन्न छ । तीनै ठूला कम्पनीले अहिले इमेज रिकग्निसन, आगुमेन्टेड रियालिटी, भर्चुअल रियालिटी, मेसिन लर्निङजस्ता क्षेत्रमा काम गरिरहेका साना कम्पनीहरू किन्ने र आफूअन्तर्गत राख्ने गरिरहेका छन्। तर, समय सधैं सोचेजसरी अघि बढ्छ भन्ने छैन । भविष्यका लागि सोचेर अनुसन्धान गरिएको आजको अनुसन्धान भोलि बजार उपयोगी नहुन पनि सक्छ । लामो अनुसन्धान गरिएको गुगल ग्लासको असफलतालाई हेर्ने हो भने पनि हामीले यसको उत्तर पाउन सक्छौं ।

~कान्तिपुर दैनिकबाट (2016-08-12 P28)~

Tuesday, August 2, 2016

मोटोपन घटाउने उपायहरु

  1. यदि तपाइलाई पेटको कुनै रोग छैन भने बिहान उठ्ने बित्तिकै मनतातो पानीमा कागतीको रस राखेर पिउँदा पेटको बोसो घट्छ
  2. बिहान काँचो लसुन खाने बानी गर्नुहोस् । यसले शरीरलाई निकै फाइदा गर्छ । बिहान लसुनको दुई या तीन पोटी चपाएपछी तातोपानी कागती हालेर पिउनाले बासो घटाउन मद्दत गर्छ । यसबाट मोटोपन घट्ने प्रक्रिया दोब्बर हुन्छ। शरीरको रक्तप्रवाह पनि सुचारु हुन्छ ।
  3. खानामा दालचिनी, अदुवा, लसुन र मरिच प्रयोग गर्दा पेट बढ्ने सम्भावना कम हुन्छ । यसले तपाईको इन्सुलिन क्षमता बढाउँछ र चिनी मात्रा पनि कम गर्छ । 
  4. शारीरिक परिश्रमका आधारमा खाना खानुहोस । धेरै काम गर्नुहुन्छ भने धेरै खाना जरुरत पर्छ । 
  5. खाना खाँदा उमेरको पनि ख्याल गर्नुहोला । बढ्ने उमेरमा खानाको आवश्यकता बढी पर्छ । यदि ४० वर्ष पार गर्नुभएको छ भने चिकित्सक वा डाइटिसियनको सल्लाहअनुसार खाना खानु राम्रो हुन्छ । 
  6. बिहानको खाना धेरै खादा फरक पर्दैन
  7. खानामा फल र सागसब्जी खानुहोस् । बिहान—बेलुका एक कचौरा फल र सागसब्जी खानु स्वास्थ्यका लागि फाइदाजनक हुन्छ । यसबाट पेट भरिन्छ र एन्टीअक्सिडेन्ट, खनिज र भिटामिन पनि प्राप्त हुन्छ । 
  8. दिउँसो खाजाको रुपमा फलफुल, बदाम भुटेको मकै आदि राम्रो मानिन्छ । बदाममा भिटामिन इ तथा प्रोटिनका अलावा फाइबरको मात्रा अधिक हुन्छ । यसको सेवनले पेट लामो समयसम्म भरिएको अनुभूति हुन्छ । यसमा क्यालोरीको मात्रा बढी भएपनि मोटाई बढाउँदैन । 
  9. यदि पेटको बोसो कम गर्नुछ भने मिठाईबाट टाढा रहनुहोस् यस्ता खाद्य पदार्थले शरीरमा अतिरिक्त बोसो जम्मा गर्छ । यस्तो बोसो पेट र तिघ्राजस्ता शरीरका विभिन्न भागमा जम्मा हुने गर्छन् । पेटको बोसो कम गर्न धेरै पानी पिउनुहोस । यो निकै लाभदायी हुनेछ । 
  10. नियमित अन्तरालमा पानी पिउनाले मेटाबोलिजम बढ्छ र शरीरबाट विषालु पदार्थ निस्कनमा मद्दत गर्छ । यसबाट शरिर स्वस्थ रहन्छ । 


Views